تعریف گفتاردرمانی:
گفتاردرمانی یا آسیب‌شناسی گفتار و زبان رشته‌ای از علوم توانبخشی است که توسط یک متخصص بالینی بنام گفتار درمانگر یا آسیب‌شناس گفتار و زبان (SLP) به ارزیابی، تشخیص و درمان انواع اختلالات ارتباطی، گفتاری، زبانی، درکی، صوت و مشکلات بلع می‌پردازد. هدف تیم توانبخشی، استفاده از بالاترین توانایی فرد در جهت بهبود شرایط زندگی شخصی و اجتماعی او می باشد.
تعریف اختلال بلع:
تغذیه، یکی از ضروری ترین نیازهای زیستی انسان می باشد که از طریق عمل بلع مواد غذایی ضروری برای تولید انرژی و رشد بافت های بدن، تأمین می گردد. فرایند بلع طبیعی شامل چهار مرحله آمادگی دهانی، انتقال دهانی، حلقی و مروی می باشد که در اثر مجموعه ای از انقباضات عصبی- عضلانی ارادی و غیر ارادی است که به صورت هماهنگ و متوالی انجام می شوند. اگر در هر یک از این چهار مرحله بلع مشکلی ایجاد شود، اختلال بلع Dysphagia ))رخ میدهد که هـر نـوع مـشكلي در جويدن يا بلعيدن غذاها، مايعـات يـا داروهـا را شـامل مي شود. دیسفاژی یکی از عوارض ناشی از ضایعات مرکزی یا محیطی نورولوژیک است .
نقش گفتاردرمان در این حیطه:
ارزیابی و مداخله اولیه در این گروه از افراد توسط گفتاردرمان متخصص در حیطه بلع صورت می گیرد.گفتاردرمان بررسی پرونده پزشکی فرد، تاریخچه گیری قبل، حین و پس از تولد، ارزیابی وضعیت نوزاد، ارزیابی کنترل حرکتی، ارزیابی رفلکس ها، ارزیابی مهارت ها و عملکرد های دهانی-حرکتی در زبان، فک، لبها، کام، ارزیابی بلع و مکیدن و جویدن و تنفس، ارزیابی کیفیت تنفس، ارزیابی کنترل فیزیولوژیک و رزیابی های عمومی، را به صورت تخصصی انجام داده و متناسب با ارزیابی انجام شده و نیز سن فرد و شرایط او، مناسب ترین درمان را انتخاب و انجام می دهد. در صورت لزوم به سایر متخصصین، ارجاع داده می شود.
تیم درمان با سایر متخصصین:
دیسفاژی اکثر ابعاد سلامتی فرد را تحت تأثیر قرار می دهد، بنابراین تیم درمانی شامل گفتاردرمان متخصص در حیطه بلع، متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص گوارش، متخصص مغز و اعصاب، رادیولوژیست، متخصص تغذیه، روان پزشک، متخصص ریه و سیستم تنفس، دندان پزشک و جراح عمومی می باشد.
رفرنس ها:
- پورجواد مرضیه، درخشنده فاطمه، اعتمادی فر مسعود، سلیمانی بهرام. عوامل مرتبط با انواع اختلالات بلع در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. مجله دانشکده پزشکی اصفهان1389؛28(104):40-46.
- شریفی فردین، روشندل صادق، سعادت پیام، سهراب نژاد رضا، کیاکجوری کیوان، دهقان مهدی، خفری ثریا. اختلال بلع دهانی- حلقی بر اساس جایگاه آسیب در بیماران دچار سکته مغزی. مجله مطالعات بالینی دانشکده پزشکی افضلی پور 1396؛ 2(3-4): 135-130.
- سیف پناهی، محمد صادق؛ رضایی، محمد؛ عبدلی، علی؛ شیر محمدی خرم، نسرین. نحوه توزیع آسیب شناسیهای متفاوت دیسفاژی و عوامل خطر مرتبط در بیماران دچار اختلالات نورولوژیک. مجله پزشکی بالینی ابن سینا، تابستان 1401؛ 29(3): 176-169.
