بهمین مناسبت ضمن اطلاع رسانی برای افتتاح سایت کلینیک تخصصی رسا معرفی کوتاهی از رشته گفتاردرمانی خواهیم داشت.

پیشینه ای از گفتاردرمانی:

اولین بار در دنیا هلمر رادولف مایکلباست ۱۹۵۴ در شکل دهی رشته ای جدید و مجزا هم از نظر تئوری و هم از نظر عملی به نام “آسیب شناسی گفتار و زبان” نقش داشت.

سال تأسیس: ۱۳۵۲ زیر نظر مدرسه عالی توانبخشی

پیوستن به دانشگاه علوم پزشکی ایران: ۱۳۵۸

مقطع کارشناسی: ۱۳۵۲

مقطع کارشناسی ارشد: ۱۳۷۲

سال ۱۳۷۲ دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران و سمنان

سال ۱۳۷۴ دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

سال ۱۳۸۳ دانشگاه علوم پزشکی اهواز

سال ۱۳۸۷ دانشگاه علوم پزشکی شیراز و زاهدان

سال ۱۳۸۸ دانشگاه علوم پزشکی مشهد و همدان

سال ۱۳۹۰ مرکز آموزش عالی وارستگان

مقطع دکتری تخصصی: ۱۳۸۷

سال ۱۳۷۵ انجمن گفتار درمانی تاسیس شد و رسما فعالیت خود را در زمینه‌های علمی و صنفی آغاز کرد.

سال ۱۳۸۲،‌ استقلال حرفه ای رشته شکل گرفت.

۱۳۸۲ دوره دکترای گفتار درمانی به تصویب رسید

از سال ۱۳۸۷ اولین دوره دانشجویان دکتری تحصیل در این مقطع را آغاز کردند.

اردیبهشت سال ۱۳۸۸ مجوز تاسیس انجمن علمی اخذ شد.

تعریفی از آسیب­شناسی گفتاروزبان (معرفی گفتاردرمانی)

آسیب شناسی گفتار و زبان ( گفتاردرمانی ) حرفه علمی بین رشته ای زبان شناسی، روانشناسی، پزشکی، علوم اعصاب و جزو رشته های توانبخشی است که خدمات کلینیکی ارائه داده و عهده دار ارائه خدمات پیشگیری، پشتیبانی، آموزش، مدیریت و تحقیق در حیطه ارتباط و بلع در سراسر طول زندگی افراد از نوزادی تا پیری میباشد.
خدمات آسیب شناسی گفتار و زبان خدماتی هستند در زمینه تشخیص و درمان مشکلات بلع، اختلالات گفتار- زبان و اختلالات شناخت – ارتباط، که منجر به ناتوانیهای ارتباطی میشود.

وظیفه آسیب شناس گفتار و زبان درمان اختلالات در حیطه های زیر میباشد:

• تولید گفتار ( شامل تولید، اپراکسی، دیزارتری )
• تشدید ( هایپر نیزالیتی و هایپو نیزالیتی )
• صوت ( کیفیت آواسازی، زیروبمی، تنفس )
• روانی گفتار ( لکنت )
• زبان ( درک، بیان، کاربرد شناختی، صرف و نحو )
• شناخت ( توجه، حافظه، حل مسئله، عملکردهای اجرایی )
• تغذیه و بلع ( در سطوح دهانی، حلقی و مروی )

    اتیولوژی:

علل بالقوه اختلالات ارتباطی و بلع شامل موارد زیر می­باشد:

• مشکلات دوران نوزادی( نارسی، وزن کم هنگام تولد، قرار گرفتن در معرض مواد خطرناک)
• اختلالات رشدی (اختلال زبانی خاص (SLI)، اختلالات طیف اتیسم، نارساخوانی، اختلالات نقص توجه)
• مشکلات شنوایی ( ناشنوایی، اختلال در پردازش­های شنیداری)
• ناهنجاری­های دهانی ( شکاف لب/ کام، اکولوژن­های غیرطبیعی دندانی، ماکرو گلوسیا، بد عملکردی دهانی- حرکتی)
• ضعف تنفسی ( دیسپلازی bronchopulmonary، اختلالات انسدادی  ریوی مزمن)
• ناهنجاری­های حنجره­ای ( ناهنجاری تارهای صوتی، انسداد نای، تراکئوستومی)
• بیماری­ها و بدعملکردی­های نورولوژیکی (TBI، فلج مغزی ، ناهنجاری های عروق مغزی، دمانس، پارکینسون، ALS)
• اختلالات روانپزشکی (سندرم داون، سندرم X  شکننده، سندرم رِت، سندرم VCF)

   ارزیابی، درمان، ارجاع:

خدمات آسیب شناسی گفتار و زبان در دو گروه کلی طبقه بندی می­شود.

۱)     خدمات ارزیابی و تشخیصی                                          ۲) خدمات درمانی

خدمات مداخله ای درمانی آسیب­شناسی گفتار و زبان به نقایص ناشی از صدمات، بیماری­ها، ناهنجاری­های مادرزادی، نقایص رشدی و توانمندسازی اختصاص دارد.

باید خاطر نشان کرد که همه­ی افراد مشمول خدمات گفتاردرمانی می­شوند زمانیکه توانایی­های ارتباطی یا بلعشان به طور مؤثری کاهش یافته و یا آسیب دیده باشد و یا به هر دلیل قانع کننده دیگری (مانند ریسک فاکتورها)، این مداخلات از اختلالات گفتاری، زبان و یا تغذیه و بلع پیشگیری کرده و درجه­ی آسیب را کاهش می­دهد و هم­چنین مهارتهای عملکردی ارتباطی و یا توانایی­های عملکردی تغذیه و بلع را بهبود می­بخشد. مضاف بر این موارد این مداخلات هم­چنین از کاهش و نقص در مهارت­های ارتباطی و یا بلع نیز پیشگیری می­کند.

اگر افراد یک یا بیش از یک مورد از فاکتورهای زیر را داشته باشند، مشمول دریافت خدمات ارزیابی و درمان می­شوند:

۱)     ارجاع خود فرد و یا از طرف اعضای خانواده، شنوایی شناس، پزشک، معلم، دیگر آسیب­شناسان گفتار و زبان و یا ارجاعات بین رشته­ای افرادی که مشکوک به اختلالات گفتار، زبان، ارتباط و یا تغذیه و فلج می­باشند.

۲)     عدم موفقیت فرد در ارزیابی غربالگری عملکرد ارتباطی و بلع

۳)     فرد قادر به برقراری ارتباط عملکردی و بهینه با شرکای ارتباطی اش در محیط روزمره نباشد.

۴)     فرد توانایی کنترل و بلع مواد غذایی و آشامیدنی­ها را نداشته باشد و یا وضعیت ریه دچار مشکل باشد و یا اینکه فرد بلع و کنترل با کفایت بزاق دهانی و حلقی را نداشته باشد.

۵)     تشخیص اختلال و یا بلع در فرد که توسط ارزیابی­های یکی از متخصصین گفتار و زبان اثبات شده است.

۶)     توانایی­های ارتباطی فرد با گروه همسان خودش ( از نظر سن تقویمی، جنسیت و دورنمای قومیتی، فرهنگی و زبانی) قابل مقایسه نباشد.

۷)     توانایی­های ارتباط فرد تأثیرات منفی بر وضعیت سلامت، ایمنی، اجتماعی، احساسی، آموزشی و شغلی او داشته باشد.

۸)     توانایی­های بلع فرد تأثیرات منفی بر وضعیت صحت و سلامت تغذیه­ای او را داشته باشد.

۹)     فرد و یا خانواده­اش خواهان دستیابی و یا حفظ مهارت­­های ارتباطی بهینه (مانندAAC ) ویا مهارت­های بلع باشند.

۱۰) فرد یا خانواده اش خواهان بهبود وضعیت مهارت­های ارتباطی فرد باشند.

منابع:

سایت دانشگاه وارستگان

سایت ASHA

SLP medical review guidline